De dood is natuurlijk wel een rare gast. Een ongenode gast zou je kunnen zeggen, want niemand zit er op te wachten en hij komt bij iedereen langs. Hij staat goed bekend als Magere Hein of de man met de zeis, maar ja, dat is natuurlijk alleen maar beeldspraak en heeft met de werkelijkheid niets te maken. In werkelijkheid heeft de dood alles met het leven te maken. De dood zit onverbrekelijk aan het leven vast. Zonder leven geen dood en zonder dood geen leven. Je bent voor je geboorte niet dood en ook niet levend, eigenlijk moet ik zeggen voor je conceptie. Dan is er wel levend zaad en een eitje, maar jij bent er nog niet.
Tot je er op een punt in de tijd wel bent. Je leven onstaat wel uit leven maar zelf leef je nog niet voor dit moment, dat wij ook goed kennen als de conceptie. Dat het dan nog negen maanden duurt voor je geboren wordt doet in dit verband niet ter zake. Je bent er al. En je bent er tot aan de finale, tot aan het puntje van de dood. Die dood, of het sterven, kan vele gezichten hebben, maar slechts één gevolg. Je bent dood. Je bent er niet meer. Net zo min als voor je conceptie. Maar er is een groot verschil: nu ben je, juist omdat je geleefd hebt, dood.
Je kunt natuurlijk geloven in een eeuwig leven na de dood, maar dat doet in dit verband niet ter zake. Wat je gelooft maakt niet uit. Alle mensen zijn sterfelijk en gaan dood, dat is onafhankelijk van wat ze geloven. Je kunt wel vaststellen dat er leven is voor de dood. Dat is overal de gebruikelijke volgorde. Alles wat leeft gaat dood. Wat meer is, je bent veel langer dood dan dat je leeft. Je zou naar mijn idee wel kunnen zeggen dat je eeuwig dood bent. Er is geen kans dat de dood tot leven komt. Wel zie je dat leven profiteert van de dood en eet wat dood is, bijvoorbeeld karbonade of sla, daar is geen principieel verschil tussen.
Je kunt dus zeggen dat er na het tijdige leven een eeuwige dood wacht. Daarom is het leven ook zo kostbaar misschien, al is dat laatste niet een feit maar een waardeoordeel. Dat de dood aan het leven vastzit zie je misschien als je onderscheid maakt tussen dingen enerzijds en mensen, dieren, planten anderzijds. Zand en grind en ook water is dood en rotsen en aarde in je tuin. Er kan wel veel leven inzitten, vissen! wormen! etc. maar zelf leeft het niet en het gaat dus ook niet dood. We spreken wel van dode dingen en levend water, maar dat is taal. Je kan van een stoel zeggen dat hij gemaakt is, nieuw is, oud is en rijp voor de sloop, maar een dode stoel, dat gaat te ver, behalve in een gedicht. Gelukkig is onze taal zo rijk dat we zo wel over alles kunnen dromen en rijmen, om toch enigszins betekenis te geven. Dat geldt voor leven en dood en dat gebeurt ook in de literatuur: Dood Weermiddel, Dood op Krediet, Het boek van Violet en de Dood, Hoe Proust je leven kan veranderen, alles is Denkbaar.
De dood gaat nooit voorbij, ja wel een tijdje doet ie alsof en pakt ie steeds een ander, maar op zekere dag komt ie echt langs en ben je aan de beurt. En tot die tijd leef je. Je kunt niet leven zonder dat het leven voorbij gaat. Dat is mooi, want je moet er toch niet aan denken, nee, laat ik voor mij zelf spreken, dood gaan is natuurlijk geen pretje, maar je moet er toch niet aan denken dat dit leven níet ophoudt en dat we hier tot in alle eeuwigheid aan elkaar overgeleverd zijn, als maar ouder wordend. Als je dat voor je ziet, ik vind het een schrikbeeld, om nog maar niet te denken aan de kosten van de zorg. Honderd worden is mooi, maar tweehonderd is verschrikkelijk en dat zou dan nog maar het begin zijn. Ja, de dood is een rare gast en misschien een ongenode gast, maar hij komt toch en dat is maar goed ook. Het leven zou een compleet gekkenhuis zijn als hij niet langs kwam om ons netjes op tijd op te halen. Geniet van het leven. Het duurt maar even.
Ate Vegter, 25 november 2015
ate vegter 