Een ander punt van zorg is dat in de zorg de rollen steeds meer worden omgedraaid. Ik zal dat uitleggen, maar denk eerst eens aan Downton Abbey. Hoe gaat het daar? Er wonen mensen in een huis en die hebben personeel. Het hoofd van het personeel is de hoogste in rang en de hiërarchie in Downton Abby is niet misselijk en heel scherp gedefinieerd, ook in termen van hoe men elkaar aanspreekt, zowel personeel ten opzichte van de bewoners als personeel onderling. Maar boven alles staan vanzelfsprekend de bewoners. Het personeel is er alleen maar voor hen. Zonder bewoners geen personeel. Dat loopt allemaal buitengewoon gesmeerd en hoffelijk, een lust om naar te kijken, maar dat is natuurlijk ook omdat er toch van alles misgaat. En het gaat mis omdat het over gewone mensen gaat, dus dat is niet erg. Hou dit beeld even vast en kijk dan naar een verzorgingshuis. Over een verpleeghuis wil ik het niet hebben. Een verpleeghuis is nog erger dan een gevangenis in Argentinië. Hoe gaat het in een verzorgingshuis? Ik sprak daar laatst over met mijn goede vriend Hendrik Groen die ik in februari ontmoette in het Pannenkoekenhuis in Broek in Waterland. In een verzorgingshuis wonen ook mensen en er is ook personeel. De hiërarchie is hier totaal omgekeerd. Het personeel wordt aangevoerd door een directrice maar alle rangorde is zoals tegenwoordig gebruikelijk vaag en abstract. Op papier wellicht zichtbaar, maar in de praktijk is iedereen gelijk. Behalve de bewoners, die hangen helemaal onderaan: In het boek ‘Zolang er leven is’ van vriend Groen wil meneer Helder (bewoner) met een stoel naar buiten. Mevrouw De Roos (huishoudelijke dienst) steekt daar een stokje voor. Ik citeer:
– Waar gaan wij met die stoel naar toe, meneer Helder?
– Naar de tuin? piepte hij.
– Nee, dat kan echt niet. Stel je voor dat iedereen maar overal met stoelen gaat lopen slepen.
– Ik breng hem weer terug, probeerde hij nog.
Maar daar ging het niet om volgens De Roos.
Einde citaat.
Het is hier volstrekt helder dat a. de stoel voor mevrouw De Roos veel belangrijker is dan het welzijn van meneer Helder b. de bewoners moeten doen wat het personeel hen opdraagt c. dit in Downton Abbey precies andersom is en d. wij dit allemaal normaal vinden. Toch?
De veronderstelling van mevouw De Roos dat dan iedereen maar met stoelen gaat lopen slepen is natuurlijk volslagen absurd en dat zou Helder haar ook kunnen zeggen. Maar dat gebeurt niet. Het gaat net als bij een bekeuring: Agent: Stel je voor dat iederéén door rood rijdt, jongeman? Jongeman: Dat is zo onwaarschijnlijk, agent. Dan trakteer ik direct! Dat zegt dus niemand. Maar dat zou je moeten zeggen, om de absurditeit van dergelijke overtuigingen terug te brengen tot het leven van alledag. Meneer Helder wil gewoon even buiten in het zonnetje zitten en pakt een stoel. Dat is wat we thuis ook doen en natuurlijk zet hij die stoel weer terug. Het is een scene die het beschrijven amper waard is. Totdat De Roos verschijnt. En zij is slachtoffer en dader tegelijk. Ook niet in staat om afstand te nemen en te veranderen.
Het gaat niet goed met de zorg. Denk er maar eens over na en praat met elkaar, ook al heb je daar geen tijd voor. Maak een praatje! Dat zou de nieuwe leus van de zorg moeten zijn, waarin iedereen zich kan vinden, behalve die ene wijsneus, maar die moet misschien maar iets anders gaan doen.
Ate Vegter, 27 februari 2016
ate vegter 