1034 Rembrandts Portret van een Jongeman

Jan Six heeft het gezien. Het is een prachtig verhaal. Hij ziet in een catalogus een afbeelding van een schilderij uit de cirkel van Rembrandt en weet, nee hij ziet dat het van Rembrandt zelf moet zijn. Hoe omzichtig je dan te werk moet gaan om geen argwaan te wekken en alles op alles zet om het werk te kunnen kopen zonder dat juist door jouw belangstelling de prijs in no time gaat oplopen is een verhaal als een ouwe thriller.

Ik zit op het puntje van mijn stoel wanneer hij het in Pauw vertelt. En dat is alleen nog maar het verhaal over de aanschaf, de geldschieter, de koper die het voor hem heeft aangekocht en zo voort. Hij kan het natuurlijk niet zelf doen, dat zou teveel mensen op een idee brengen.

Daar aan vooraf gaat het verhaal van het zien. Wanneer je hoort wat hij ziet dan zie je het zelf ook onmiddellijk en vraag je je af waarom niemand anders het gezien heeft, wanneer ik het ook zo kan zien. Maar er is een groot verschil tussen zien wat je weet en zien wat je niet weet. Dat is het vakmanschap, het meesterschap van Jan Six. Hij heeft er nog een echte kenner (sic) bijgehaald om zichzelf te overtuigen maar het stond voor hem eigenlijk al vast.

Laten we even kijken wat hij zag. Het gaat dan met name om de kraag van dit portret. Zoem even goed in zodat je het van dichtbij kan zien. Op deze foto kan je het volgens mij net niet goed zien, zo goed is het gedaan. Wat is er dan zo goed gedaan? De kraag zeg ik. Die kraag is ten eerste kenmerkend voor die tijd en kenmerkend voor een hele korte tijd, juist omdat het een jongeman is, die precies draagt wat in de mode is. Ouwe lullen zoals wij lopen er veel langer mee, maar de jeugd draagt dan alweer wat anders. Zo is het nu nog. Maar dat terzijde.

De meeste schilderes schilderden die kragen ook, maar dan eerst de ondergrond en daarop de witte kraag. Rembrandt doet dat precies andersom. Hij schildert eerst de witte Mount Fuji en schildert daar op de zwarte uitsparingen. Van dichtbij zie je dat heel goed maar van veraf niet. Op de normale kijkafstand is het veel mooier. Hij maakt er hier en daar een klein vouwtje in, om zijn meesterschap nog meer te benadrukken. Briljant gedaan. En dat Jan Six dat ziet is ook briljant. Ik heb er geen woorden voor zo goed als dat is. Nou ja, één: briljant!

Ate Vegter, 18 mei 2018
www.atevegter.wordpress.com