Gisteren ben ik voor het eerst in een moskee geweest. Nee, dat is niet waar. Toen ik in 1976 in Israël in een kibboets werkte ben ik ook in de Al Aqsa Moskee in Jeruzalem geweest. Gisteren ben ik voor het eerst in een Nederlandse moskee geweest. Een jonge Marokkaanse collega van mij was plotseling overleden en in de moskee aan de Celebesstraat werd een gebedsdienst gehouden.
Nu ben ik van huis uit een gereformeerd vrijgemaakt jongetje en ik vind de katholieke kerk al helemaal out of space, maar een moskee, dat is natuurlijk nog wel even andere koek. Maar ik kende Ismael goed en heb in de jaren nul ook nauw met hem samengewerkt en ik was geschokt vanwege zijn plotselinge overlijden. Ik wilde ook graag naar de gebedsdienst om hem te gedenken.
Het was er druk, maar ik kon nog gemakkelijk parkeren. Het regende, dat is altijd mooi op een uitvaart. De moskee lag min of meer verscholen in een woonwijk en ik moest even zoeken naar de ingang. Juist op dat moment werd de kist via een zijingang naar binnen gereden. Iedereen wachtte. Daarna gingen we naar binnen. Ik deed mijn schoenen uit en waste mijn handen. In de grote zaal was het nog vrij leeg. Ik zag wat collega’s en samen gingen we achteraan tegen de muur zitten. Langzaam stroomde de zaal vol. Er waren alleen mannen, die allemaal keurig op de lijntjes op het vloerleed zingen zitten of staan. Het werd uiteindelijk overvol, ik denk wel 500 man. Sommigen gingen bidden en anderen praatten met elkaar of waren gewoon stil.
Aan de muur hing een klok waarop ook de gebedstijden stonden. Op het moment dat het gebed begon ging de klok uit viel mij op. Er werd heel lang gebeden, waarbij de mannen steeds gingen knielen en opstaan. Het was net de gym. Omdat wij inmiddels waren gaan staan en tegen de muur stonden hoefde ik gelukkig niet mee te doen.
Toen werden er twee kisten naar binnen gedragen en ging het bidden onverdroten door. Ik kon het niet goed zien en verstond er niks van maar ik voelde wel het alomtegenwoordige verdriet. Plotseling liep iedereen weg. Het was zomaar zonder enige aankondiging afgelopen. Aan de andere kant zag ik nu een rijtje mannen en jongens staan die door iedereen werden gecondoleerd. Er werd omhelsd en gehuild.
We sloten aan in de lange rij en ik condoleerde de mannen met een warme handdruk, ondanks het verbod van Rutte. Daarna praatten we nog even na met wat collega’s. Het was fijn dat ik toch nog een paar mensen kende. Het was een droevig afscheid. Vandaag wordt hij begraven in Marokko.
ate vegter 