2598 Van God los

Door het overlijden van Riemer Reinsma, cartograaf van de Nederlandse taal, die vlot en helder kan uitleggen waarom Peking veranderd is in Beijing, kwam ik ertoe een boek van zijn broer te lezen, Tjit Reinsma, die samen met hem opgroeide in een gereformeerd nest in Den Haag. Riemer gidste hem door de puberteit schrijft de Volkskrant: ‘Riemer was de eerste vrijdenker bij ons thuis.’

Maar Tjit was dan toch de tweede. We kennen hem beter onder zijn pseudoniem Nicolaas Matsier en het boek dat ik nu van hem lees is de roman Gesloten huis. Hierin beschrijft hij hoe hij samen met zijn broer en zus het ouderlijk huis leeghaalt nadat eerst zijn vader en later zijn moeder is overleden. Wie zijn ouders al kwijt is leze dit boek, het is prachtig, en om meerdere redenen voor mij zeer herkenbaar en invoelbaar.

Zo neemt hij niet alleen afscheid van het huis en daarmee van zijn ouders, hij beschrijft ook hoe hij God heeft afgeschaft. Hij verwerpt God tijdens een pauze in de derde klas van het ’s-Gravenhaagsch Christelijk Gymnasium. Hij herinnert zich de ontspannenheid waarmee hij afscheid nam van het idee waarmee hij was grootgebracht. Hij vraagt zich af of hij daarvoor dan wel geloofd heeft of niet. Zo loopt hij over de Groothertoginnelaan, hij is al bijna weer terug bij school en voortaan zal hij niet meer geloven. Heerlijk! Zelden heb ik iemand zo ontspannen, zo en passant over de bloei van het ongeloof zien schrijven.

Dan volgen hoofdstukken over zijn vader en zijn moeder, en veel herinneringen die in ontroering en herkenning niet voor elkaar onderdoen. Zo is er de zinken teil die van zolder naar beneden moet, die vroeger nog de Sinterklaascadeautjes bevatte, met een wit laken eroverheen. Hij beschrijft de koortsachtige spanning van die laatste voorbereidingen, hoe zijn vader snel en gemakkelijk korte gedichten had geschreven en hoe zijn moeder tot op het laatst aan het zwoegen was op haar lange verzen. Hear hear! En hoe af en toe iemand binnenkwam om een cadeautje in de teil de doen, waardoor het sneeuwwitte laken steeds bergachtiger werd. Ik zie het allemaal voor mij op onze eigen Sinterklaasavonden, nu ook al weer meer dan vijftig, zestig jaar geleden.

Maar het meeste indruk maakte toch zijn afschaffen van God, de bevrijding die dat geeft is behalve door hem met geen pen te beschrijven. De verlossing van zonde en vergeving en het hiernamaals is onvergelijkbaar groots, want buiten het geloof is er geen zonde, geen zoonoffer en geen discriminatie van lhbti+-ers, want in het geloof vindt het kwaad zijn voedingsbodem. Leve het leven in vrijheid en gelijkheid voor iedereen!

Ate Vegter, 13 juli 2022