Ik kwam haar tegen vlak voor ons huis. Ze lag in mijn uitleenbibliotheek. Ze lag er nog niet zo lang en het regende niet, dus het kon geen kwaad. Ze maakte een belezen indruk, maar had geen ezelsoren. Ze vroeg of ik haar laatste boek wilde lezen. Dat is goed, zei ik, maar dan moet je wel mee naar binnen. Daar had ze geen bezwaar tegen en mijn vrouw ook niet.
We maakten kennis op de bank en al snel was ik geheel door haar in beslag genomen. Ze schreef mooie, maar ook ingewikkelde zinnen, die ik soms wel drie keer moest lezen, voor ik het begreep. Hierdoor werd haar boek nog dikker dan het al was en het verhaal nog meer uitgesponnen. Ik voelde mij omvat en omgeven door het verhaal, niet als in een dwangbuis, maar alsof ik gegrepen werd door een inktvis die mij met talloze pennen beschreef. Er kwam geen einde aan. Tot ik uiteindelijk in zware ademnood de laatste bladzijde omsloeg en het verhaal uit was. Mooi, zei ik tegen haar, ik had die afloop niet verwacht. Ze knikte berustend en schudde toen langzaam haar hoofd: ik ook niet, zei ze, maar het moest wel zo gaan.
Ik kan het verhaal kort navertellen. Het gaat over een jonge blanke vrouw in Zuid-Afrika die verliefd wordt op een zwarte automonteur. Die is niet alleen zwart, maar ook illegaal. Zij neemt hem op in haar vriendenkring en alles loopt redelijk van het dak todat hij verraden wordt en het land uit moet. Hij moet terug naar zijn eigen land, waarvan Nadine de naam niet noemt. Ze neemt een rigoreus besluit en gaat met hem mee. Vlak voor vertrek trouwen ze. Dan speelt een groot deel van het boek zich af in zijn geboorteland, met zijn familie en de dienovereenkomstige veelal godsdienstige rituelen. Hij wil zich daar niet vestigen en is voortdurend bezig om het land weer uit te komen. Zij maakt contact met zijn familie en hecht zich aan zijn zussen, zijn moeder en de woestijn. Hoe het verder gaat durf ik niet te vertellen.
Het is een prachtig boek, maar je moet er wel een beetje moeite voor doen. Dat is niet erg, want je wordt er rijkelijk voor beloond. Nadine Gordimer is geboren in 1923 en overleden in 2014. Ze schreef Rite de Passage in 2001. De oorspronkelijk Engelse titel is The Pickup. Kom het maar halen, je mag het lezen.
Ate Vegter, 12 maart 2018
www.atevegter.wordpress.com
ate vegter 